कोटपूतली, राजस्थान - राजस्थानच्या कोटपूतली येथील लीला का बास या गावात एका वृद्ध महिलेच्या मृत्यूनंतर तिच्या अंत्यसंस्कारादरम्यान तिच्या चांदीच्या दागिन्यांवरून कुटुंबात वाद निर्माण झाला, ज्यामुळे श्मशानभूमीवर अक्षरशः दंगल उडाली.

या घटनेत ८० वर्षीय भंवरी देवी यांच्या मृत्यूनंतर त्यांच्या सात मुलांपैकी एकाने चांदीचे कडे मिळवण्यासाठी चिता वरच लवून बसून आपल्या मातेच्या अंत्यसंस्काराला अडथळा आणला. हा वाद इतका तीव्र झाला की, शेवटी दागिने श्मशानात आणून दिले गेले, त्यानंतरच अंत्यसंस्कार पार पडला.

भंवरी देवी यांचा मृत्यू नुकताच झाला होता. त्यांच्या अंत्यसंस्काराच्या वेळी, त्यांचा एक मुलगा ओमप्रकाश (नाव बदललेले) याने चिता वरच लवून बसून हंगामा केला. ओमप्रकाशने आपल्या मातेच्या चांदीच्या कड्यांवर दावा केला आणि तोपर्यंत अंत्यसंस्काराला परवानगी न देण्याची भूमिका घेतली. कुटुंबीय आणि ग्रामस्थांनी त्याला समजावण्याचा प्रयत्न केला, पण तो दोन तासांपर्यंत न मानला. अखेरीस, दागिने श्मशानात आणून दिले गेले, ज्यामुळे अंत्यसंस्कार पूर्ण होऊ शकला.       

सामाजिक पाश्र्वभूमी:

ही घटना समाजात नैतिक मूल्यांवर प्रश्नचिन्ह उपस्थित करते. वारसा वाद आणि भौतिकवादी वृत्ती यांचा हा एक अतिशय गंभीर उदाहरण आहे. अशा घटना दुर्मिळ असल्या तरी, त्या सामाजिक वर्तनाच्या अभ्यासात महत्त्वपूर्ण असू शकतात, ज्यामध्ये भौतिकवादी वृत्ती आणि सांस्कृतिक आदर यांच्यातील संघर्ष दिसून येतो. विशेषतः भारतीय समाजात, अंत्यसंस्कारांना मोठे धार्मिक व सांस्कृतिक महत्त्व असते, त्यामुळे अशा घटना अधिकच धक्कादायक ठरतात.

चांदी के गहनों के लिए मां की चिता पर लेट गए कलयुगी बेटे

श्मशान को बना दिया दंगल,

राजस्थान के कोटपूतली में मां की मौत के बाद उसके गहनों के लिए बेटों में हुआ विवाद pic.twitter.com/ctoAVKKeI9 — जनाब खान क्राइम रिपोर्टर (@janabkhan08) May 16, 2025

मनोवैज्ञानिक दृष्टिकोन:          

मनोवैज्ञानिक अभ्यासानुसार, अशा घटनांमागे लोभ, हक्कभावना आणि सामाजिक जबाबदारी यांच्यातील संघर्ष दिसून येतो. रसेल डब्ल्यू. बेल्क यांच्या (१९८५) संशोधनानुसार, भौतिकवादी वृत्ती कधीकधी सामाजिक व नैतिक कर्तव्यांपेक्षा जास्त महत्त्वाची ठरू शकते, ज्यामुळे असे वर्तन उद्भवते.

निष्कर्ष:          

ही घटना केवळ एका कुटुंबीयांमधील वाद नसून, ती समाजातील मोठ्या प्रश्नांवर प्रकाश टाकते. वारसा वाद, दागिन्यांवरून होणारे संघर्ष आणि सांस्कृतिक मूल्यांचा आदर यांच्यामध्ये साधर्म्य शोधणे आवश्यक आहे. अशा घटनांमधून धडा घेऊन, समाजाने नैतिक मूल्यांचा अधिक चांगला राबवण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे.