रहीमपूर गावात पाणी टंचाईची गंभीर समस्या: जल जीवन मिशन अंतर्गत पाणीपुरवठा खंडित, ग्रामस्थ संतप्त

छत्रपती संभाजीनगर (औरंगाबाद), दि. १ जून २०२५: औरंगाबाद जिल्ह्यातील ग्रुप ग्रामपंचायत लिंबे अंतर्गत येणाऱ्या रहीमपूर गावात गेल्या १० ते १२ दिवसांपासून पाणी टंचाईने ग्रामस्थांचे हाल होत आहेत. केंद्र सरकारच्या जल जीवन मिशन योजनेंतर्गत गावात पाणीपुरवठा सुरू असताना, गेल्या काही दिवसांपासून  ग्रामपंचायतीकडून पाणी सोडण्यात येत नसल्याने ग्रामस्थांमध्ये तीव्र नाराजी पसरली आहे. पाण्याअभावी दैनंदिन जीवन विस्कळीत झाले असून, विशेषतः महिला आणि मुलींना पाण्यासाठी दूरवर भटकंती करावी लागत आहे.

पाणीपुरवठा ठप्प, ग्रामस्थ हवालदिल

रहीमपूर गावात जल जीवन मिशन अंतर्गत प्रत्येक कुटुंबाला दररोज किमान ५५ लिटर पाणी उपलब्ध करून देण्याचे उद्दिष्ट आहे. यासाठी गावात पाइपलाइन टाकण्यात आली असून, अनेक कुटुंबांना नळ जोडणी देण्यात आली आहे. मात्र, गेल्या १० ते १२ दिवसांपासून पाणीपुरवठा पूर्णपणे खंडित आहे. ग्रामस्थांच्या म्हणण्यानुसार, नळातून पाण्याचा थेंबही येत नाही, त्यामुळे त्यांना विहिरी, हातपंप किंवा जवळच्या गावांमधून पाणी आणावे लागत आहे.

ग्रामपंचायतीवर उदासीनतेचा आरोप

ग्रामस्थांनी ग्रामपंचायतीकडे वारंवार तक्रारी नोंदवल्या, परंतु कोणताही ठोस उपाय झालेला नाही. ग्रामपंचायतीकडून पाणीपुरवठा बंद असण्याची कारणे स्पष्ट करण्यात आलेली नाहीत. काही ग्रामस्थांचा आरोप आहे की, पाणीपुरवठा योजनेच्या देखभाल आणि दुरुस्तीकडे दुर्लक्ष झाले आहे, तर काहींनी ठेकेदार आणि ग्रामपंचायतीच्या गैरव्यवस्थापनावर बोट ठेवले आहे.

जल जीवन मिशन: उद्दिष्ट आणि वास्तव

जल जीवन मिशन ही केंद्र सरकारची महत्त्वाकांक्षी योजना असून, २०२४ पर्यंत ग्रामीण भागातील प्रत्येक कुटुंबाला शुद्ध आणि पुरेसे पाणी उपलब्ध करून देण्याचे ध्येय आहे. औरंगाबाद जिल्ह्यातील अनेक गावांमध्ये या योजनेसाठी कोट्यवधी रुपयांचा निधी उपलब्ध करून देण्यात आला आहे. मात्र, रहीमपूरसारख्या गावांमध्ये योजनेची अंमलबजावणी अपुरी पडत असल्याचे दिसून येते.

ग्रामस्थांचा आंदोलनाचा इशारा

पाणीपुरवठा सुरू न झाल्यास ग्रामस्थांनी आंदोलनाचा इशारा दिला आहे. गावातील महिलांनी याबाबत विशेष नाराजी व्यक्त केली आहे.

ज्येष्ठ नागरिक पठाण म्हणाले, "पावसाळ्यात पाण्याची टंचाई असेल, तर दुष्काळात काय होईल? सरकारने मोठ्या घोषणा केल्या, पण गावात पाणीच नाही."

प्रशासनाची भूमिका

औरंगाबाद जिल्हा परिषदेच्या ग्रामीण पाणीपुरवठा विभागाशी संपर्क साधला असता, त्यांनी तातडीने याबाबत चौकशी करून पाणीपुरवठा सुरू करण्याचे आश्वासन दिले आहे. "रहीमपूर गावातील पाणीपुरवठा योजनेची तपासणी केली जाईल. तांत्रिक अडचणी असल्यास त्या दूर केल्या जातील," असे एका अधिकाऱ्याने सांगितले.

सामाजिक परिणाम

पाणी टंचाईमुळे रहीमपूर गावातील दैनंदिन जीवनावर गंभीर परिणाम झाले आहेत. महिलांना पाण्यासाठी दूरवर जावे लागत असल्याने त्यांच्या आरोग्यावर आणि वेळेवर परिणाम होत आहे. शाळकरी मुलींना पाणी आणण्यासाठी शाळा सोडावी लागत आहे, ज्यामुळे त्यांच्या शिक्षणावर परिणाम होत आहे. याशिवाय, पाण्याअभावी स्वच्छता आणि आरोग्याच्या समस्या उद्भवण्याची भीती आहे.

उपाययोजना आणि अपेक्षा

पाणी टंचाईच्या समस्येवर तातडीने उपाययोजना करण्याची मागणी ग्रामस्थांनी केली आहे. खालील उपाय सुचवले जाऊ शकतात:

• पाणीपुरवठा योजनेची तपासणी: ग्रामपंचायतीने तज्ज्ञ पथकाद्वारे पाइपलाइन आणि पाणी साठवण यंत्रणेची तातडीने तपासणी करावी.
• नियमित देखभाल: जल जीवन मिशन योजनेच्या देखभालीसाठी नियमित निधी आणि पथके नेमण्यात यावीत.
• ग्रामस्थांचा सहभाग: पाणी व्यवस्थापनात गावातील महिला आणि तरुणांचा सहभाग वाढवावा, ज्यामुळे स्थानिक पातळीवर प्रभावी नियोजन शक्य होईल.
• पारदर्शकता: पाणीपुरवठा बंद असण्याची कारणे आणि उपाययोजनांबाबत ग्रामस्थांना माहिती देण्यात यावी.

निष्कर्ष

रहीमपूर गावातील पाणी टंचाईची समस्या ही औरंगाबाद जिल्ह्यातील जल जीवन मिशनच्या अंमलबजावणीतील त्रुटी दर्शवते. सरकारने मोठ्या घोषणा केल्या असल्या, तरी गावपातळीवर योजनांची अंमलबजावणी आणि देखभाल याकडे गांभीर्याने लक्ष देण्याची गरज आहे. रहीमपूरच्या ग्रामस्थांना तातडीने दिलासा मिळावा, यासाठी प्रशासनाने त्वरित पावले उचलणे आवश्यक आहे. अन्यथा, ग्रामस्थांचा संताप आंदोलनाच्या स्वरूपात बाहेर पडण्याची शक्यता आहे.

---

---

---

---

संपर्क: ग्रामीण पाणीपुरवठा विभाग, जिल्हा परिषद, छत्रपती संभाजीनगर - फोन: ०२४० २३३१२१०
वेबसाइट: aurangabadzp.gov.in