औषध आणि दारूवर भारतीयांचा सर्वाधिक खर्च: सरकारी अहवालाचा धक्कादायक खुलासा

पुणे, २४ मे २०२५ : भारतीय कुटुंबांचा सर्वात मोठा खर्च हा औषधे आणि दारूवर होत असल्याचे एका नव्या सरकारी अहवालातून समोर आले आहे. आर्थिक वर्ष २०२४ च्या आकडेवारीनुसार, देशातील कुटुंबांचा दारू आणि तंबाखूसारख्या पदार्थांवरील खर्च तब्बल १५.७ टक्क्यांनी वाढला आहे, ही गेल्या १२ वर्षांतील सर्वात मोठी वाढ आहे. त्याचवेळी, आरोग्य सेवांवरील खर्चातही १७.४ टक्क्यांची वाढ झाल्याचे दिसून आले आहे.       

हा अहवाल सांगतो की, विशेषतः ग्रामीण भागातील कुटुंबे आपल्या एकूण खर्चापैकी १० टक्के रक्कम वैद्यकीय गरजांसाठी आणि ८ टक्के रक्कम दारू तसेच तंबाखूसाठी खर्च करत आहेत. ग्रामीण भागात हा वाढता खर्च अनेक कुटुंबांना गरिबीत लोटत आहे. अनेकदा यामुळे त्यांना अन्न, शिक्षण यांसारख्या मूलभूत गरजांवर कपात करावी लागते, असे एका स्वतंत्र अभ्यासातून समोर आले आहे.      

दुसरीकडे, तरुण पिढीच्या सवयींमध्ये बदल होताना दिसत आहेत. काही निरीक्षणांनुसार, भारतातील नवीन पिढी दारू कमी पित असून, चांगल्या दर्जाच्या पेयांना प्राधान्य देत आहे. पण त्याचवेळी मध्यम वयातील लोक अजूनही दारूच्या सेवनात पुढे आहेत. भारतात दारू आणि तंबाखूचा बाजार सातत्याने वाढत असल्याने, याचे सामाजिक आणि आरोग्यावर होणारे परिणाम चिंताजनक आहेत.    

या अहवालाने भारतीय कुटुंबांच्या खर्चाच्या पद्धतींवर प्रकाश टाकला आहे. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, सरकारने याकडे गांभीर्याने पाहणे गरजेचे आहे. आरोग्य सुविधा अधिक सुलभ आणि स्वस्त करणे, तसेच दारू आणि तंबाखूच्या वापरावर नियंत्रण आणण्यासाठी ठोस पावले उचलणे आवश्यक आहे. यामुळे कुटुंबांवरील आर्थिक ताण कमी होऊ शकतो आणि त्यांचे जीवनमान सुधारू शकते.      

हा विषय आता चर्चेचा केंद्रबिंदू ठरत असून, येत्या काळात यावर अधिक उपाययोजना होण्याची अपेक्षा आहे.